Hữu xạ tự nhiên hương là gì? Ẩn ý khi sử dụng thành ngữ hữu xạ tự nhiên hương như thế nào. Có thể nói, thành ngữ là chiếc hộp chứa đựng những tri thức mà người xưa trải qua nhiều thế hệ đúc kết ra, vì vậy mỗi thành ngữ đều có những ý nghĩa, những hình ảnh ẩn dụ rất sâu sắc, rất nội hàm.
Nên hiểu “Hữu xạ tự nhiên hương” như thế nào?
Tiếng Trung: 有麝自然香 / Yǒu shè zìrán xiāng
Hán Việt: Hữu xạ tự nhiên hương
Để hiểu được thành ngữ này, chúng ta hãy cùng bóc tách từng từ trong đó xem chúng có nghĩa là gì:
– 有: có (biểu thị tồn tại).
– 麝: chất xạ hương, được lấy từ tuyến xạ của hươu xạ, một loài động vật sống ở miền Nam Trung Quốc. Chất xạ của hươu xạ có mùi thơm đặc biệt, được dùng để sản xuất nước hoa hoặc dùng làm dược liệu.
– 自然: tự nhiên, hiển nhiên, không cần các yếu tố khác tác động vào
– 香: thơm, có hương thơm.
Như vậy, “Hữu xạ tự nhiên hương” theo nghĩa đen tức là chỉ cần có chất xạ thì tự nhiên sẽ tỏa ra hương thơm.
Về nghĩa bóng, thành ngữ này nghĩa là chỉ cần là người có tài, có đức, sống tốt, sống chan hòa thì “tiếng lành đồn xa”, người khác sẽ tự nhận ra tư chất, tài năng và bản lĩnh của bạn, chứ không cần phải khoe khoang, không cần phải nói ra.
“Hữu xạ tự nhiên hương” cũng có thể nói là bài học về sự khiêm nhường. Dù trong bất kỳ lĩnh vực nào, chỉ cần bạn làm tốt bổn phận và trách nhiệm của mình, không ồn ào, ầm ĩ, thì sẽ đến một lúc bạn “hữu xạ” và sẽ “tỏa hương” mà không cần bất kỳ tuyên bố phô trương, ầm ỹ nào.
Trong “Tam Tự Kinh” có dạy:
“人之初，性本善”
(Nhân chi sơ, tính bản thiện)
Tức là con người ta khi sinh ra, ai cũng như ai, bản tính đều lương thiện. Vậy thì hẳn là chẳng ai trong số chúng ta vừa sinh ra đã “hữu xạ”. Trong quá trình trưởng thành, tu dưỡng tài, đức thì mới sinh ra “xạ”. Vậy nên “Hữu xạ tự nhiên hương” cũng răn dạy người ta về sự tu thân dưỡng tính, rèn đức luyện tài.
Một số cụm từ kết hợp cùng “Hữu xạ tự nhiên hương”
– 有麝自来香，不用大风扬 / Yǒu shè zì lái xiāng, bùyòng dàfēng yáng
Đây là một câu tục ngữ xuất phát từ thời nhà Đường, nghĩa là chỉ cần có mùi hương thì sẽ tự tỏa ra hương thơm, không cần phải có gió thổi mới ngửi thấy, người có tài thật sự thì người ta sẽ tự biết đến, không cần phải ồn ào, không cần phải gióng trống khua chiêng.
– 有麝自然香，何必当风立 / Yǒu shè zìrán xiāng, hébì dāng fēng lì
Câu nói này có ý nghĩa tương tự câu trên, chỉ người có tài đức thì người khác tự khắc sẽ biết đến, không cần bất kỳ nhân tố nào tác động vào.
Xét về nghĩa bóng mà người ta vẫn hay dùng thì có thể hiểu theo 5 nghĩa sau đây:
– Thứ nhất, hữu xạ tự nhiên hương có nghĩa là sống tốt, làm những việc tốt nên được mọi người biết đến mà không cần phải thông báo hay quảng cáo, tô vẽ thêm. Cũng như viên ngọc sáng nó tự phát sáng mà không cần phải soi đèn hay thắp nến vào nó.
– Thứ hai, nó có nghĩa là chỉ cần làm việc tốt, việc thiện thì người khác ắt sẽ biết đến, không cần phải nói ra với ai.
– Thứ ba, bạn có thể hiểu là chất thơm thì tự nhiên sẽ có mùi thơm, ý nói người tài thì tự nhiên mọi người sẽ biết đến.
– Thứ tư, hữu xạ tự nhiên hương là tự nhiên, nghiễm nhiên, siêu nhiên.
– Thứ năm, hữu xạ tự nhiên hương là có chất thơm tự nhiên, có mùi thơm. Người có tài thì tự khắc sẽ được người khác chú ý đến.
Câu đối của “Hữu xạ tự nhiên hương” là “Hà tất đương phong lập“. Dịch cả câu bạn sẽ có:
Có xạ thời tất có hương
Cần chi đầu gió, phô trương với người.
Cả câu này có nghĩa là một bông hoa thì sẽ tự có mùi hương không cần đứng ở đầu ngọn gió thì mọi nguời cũng biết đến nó. Khi một người con gái đẹp hay thông minh hãy để mọi người nhìn nhận chứ đừng tự mình nói ra.
Hữu xạ tự nhiên hương trong tiếng Anh là “Good wine needs no bush”
