“Yểu điệu thục nữ, quân tử hảo cầu” nghĩa là gì?

“Yểu điệu thục nữ, quân tử hảo cầu” (窈窕 淑女, 君子 好逑) là hai câu thơ được trích ra từ bài thơ Quan Thư (關雎) trong Kinh Thi⁽¹⁾ nguyên văn như sau:

關關雎鳩，Quan quan thư cưu
在河之洲。Tại hà chi châu.
窈窕 淑女，Yểu điệu thục nữ,
君子 好逑。Quân tử hảo cầu.

參差荇菜，Sâm si hạnh thái,
左右流之。Tả hữu lưu chi
窈窕淑女，Yểu điệu thục nữ,
寤寐求之。Ngụ mị cầu chi.

求之不得，Cầu chi bất đắc,
寤寐思服。Ngụ mị tư phục
悠哉悠哉。Du tai! du tai!
輾轉反側。Triển chuyển phản trắc.

參差荇菜，Sâm si hạnh thái,
左右採之。Tả hữu thái chi
窈窕淑女，Yểu điệu thục nữ,
琴瑟友之。Cầm sắt hữu chi.

參差荇菜，Sâm si hạnh thái
左右芼之。Tả hữu mạo chi
窈窕淑女。Yểu điệu thục nữ.
鐘鼓樂之。Chung cổ lạc chi.

Dịch nghĩa:

Chim Thư cưu cất tiếng kêu quan quan
Ở trên cồn bãi sông.
Người con gái hiền thục dịu dàng
Bậc quân tử mong muốn được sánh duyên.

Rau hạnh mọc so le um tùm
Cả bờ trái bờ phải theo dòng nước chảy
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta thức ngủ đều mơ tưởng đến nàng

Mơ tưởng đến nàng mà không được gặp
Thức ngủ đều mong nhớ
Ôi ! Triền miên! Triền miên!
Để ta luôn trằn trọc trăn trở.

Rau hạnh mọc so le um tùm
Hái bên trái rồi hái bên phải
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta ước mong được cùng nàng kết duyên cầm sắt

Rau hạnh mọc so le um tùm
Chọn hái cả bên trái rồi bên phải
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta muốn giúp cho nàng vui bằng tiếng chuông trống

Như vậy, “yểu điệu thục nữ, quân tử hảo cầu” ý nói người con trai tốt luôn mong tìm kiếm được người con gái dịu dàng, đức hạnh, đoan trang làm vợ, làm người bạn đời, xứng đôi vừa lứa.

Chú thích

(1) Kinh Thi (诗经) là một bộ tổng tập thơ ca vô danh của Trung Quốc, một trong năm bộ sách kinh điển của Nho giáo. Các bài thơ trong Kinh Thi được sáng tác trong khoảng thời gian 500 năm, từ đầu thời Tây Chu đến giữa thời Xuân Thu, gồm 311 bài thơ.

Bài “quan thư” là bài tình ca mở đầu ở phần Quốc phong (thiên Châu Nam) và cũng là mở đầu cho toàn bộ quyển Kinh Thi. Điều đó cũng có nghĩa là bài thơ này đã tồn tại hơn 2,600 năm mặc dù Kinh Thi đã từng bị Tần Thủy Hoàng cho đốt sạch.