Chúng ta rất thường hay nghe nói về “thất tình lục dục”, là bảy thứ cảm xúc bà sáu loại ham muốn, khiến con người ta bị vướng kẹt vào khổ đau. Trong Phật giáo, đây là những yếu tố làm cản bước đường tu, cần phải đoạn trừ. Vậy Bảy thứ cảm xúc và sáu loại ham muốn đó là gì?
Theo các tài liệu thì “lục dục” bao gồm:
- Sắc dục: ham muốn sắc đẹp
- Thinh dục: ham muốn âm thanh êm tai.
- Hương dục: ham muốn mùi thơm dễ chịu.
- Vị dục: ham muốn món ăn ngon miệng.
- Xúc dục: ham muốn xác thân sung sướng (có thể hiểu là ham muốn những cảm giác xúc chạm)
- Pháp dục: ham muốn thoả mãn ý nghĩ (có thể hiểu là ham muốn những việc thuận lợi, những điều kiện tốt đẹp)
Về “thất tình”,đây là bảy cảm xúc biểu lộ ra khuôn mặt. Có rất nhiều quan điểm khác nhau về “thất tình” bao gồm những gì, xin nêu ra đây:
- Theo Phật học, từ điển của Đoàn Tr. Còn: Hỉ, nộ, ái, ố , ai, lạc, dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, vui, ham muốn)
- Theo Kinh Lễ của Nho giáo: Hỉ, nộ, ái, ố, ai, cụ, dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, sợ, ham muốn)
- Theo Đại Thừa Chơn Giáo: Hỉ, nộ, ái, ố, ai, lạc, cụ (mừng, giận, thương, ghét, buồn, vui,, sợ)
- Theo Dưỡng Chơn Tập: Hỉ, nộ, ai, lạc, ưu, khủng, kinh (mừng, giận, buồn, vui, lo, sợ, hoảng hốt)
Ngày nay “thất tình, lục dục” có thể hiểu rộng hơn thành những cảm xúc, ham muốn trói buộc đời người, khiến họ sa ngã, vướng kẹt vào khổ đau.
(Tham khảo Hoa Vô Ưu)
