Mắc Khén

Nhắc về các món ăn Yên Bái hẳn đã có lần bạn nghe đến tên mắc khén. Thứ hạt rừng bé tí ti này được xem như một trong những bí quyết tạo ra các món đặc sản ở vùng cao. Về tên gọi có nơi gọi là mắc khén, ma khén hay mắc kha tùy vùng miền.

Mắc khén ra hoa kết quả vào tháng 11 hằng năm. Những quả mắc khén xanh sử dụng làm gia vị là ngon nhất. Nhưng ở giai đoạn này bảo quản không được lâu nên khi thu hoạch xong người ta thường làm khô. Quả mắc khén sau khi phơi lộ ra phần hạt màu đen ánh đó chính là thứ mà những người yêu ẩm thực vùng cao rất cần.

Khi cần dùng người ta rang một ít dùng dần để không làm ảnh hưởng đến mùi hương của mắc khén.

Hạt mắc khén xuất hiện trong hầu hết mâm cơm của người Tây Bắc. Mắc khén giã ra đem tẩm ướp các món rán, nướng, luộc, chiên, xào, kho… đến các món nước chấm nổi tiếng như “chẩm chéo” cũng không thể quên gia vị nay. Họ quen mùi vị cay thơm nồng của mắc khén đến độ không có thì cơm đã mất ngon vài phần.

Mắc khén được xem như thứ quà độc nhất vô nhị mà thiên nhiên ban tặng cho Tây Bắc. Một nhúm hạt mắc khén vừa rang hay một nhánh mắc khén tươi treo gác bếp cũng đủ thơm say chết lòng người ta rồi.